Dori vositalari va tibbiy buyumlarni raqamli markirovkalash
Majburiy markirovkalashning boshlanish sanasi: 2022-yil 1-sentyabr.
Raqamli markirovkalanadigan dori vositalari va tibbiy buyumlar ro‘yxati Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 2-apreldagi 149-son qarori bilan belgilandi.
Dori vositalari va tibbiy buyumlar muomalasi ishtirokchilari dori vositalari va tibbiy buyumlarni mustaqil ravishda markirovkalaydilar va qarorga muvofiq raqamli identifikatsiya vositalarini qo‘llash to‘g‘risidagi ma’lumotlarni MMK MATga taqdim etadilar.
Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni raqamli markirovkalash quyidagicha amalga oshiriladi:
- raqamli identifikatsiya vositalari bevosita ishlab chiqarish liniyasida omborga jo‘natishdan oldin maxsus ajratilgan joyda bosmaxona usulida (o‘lchami 10*10 millimetrdan kam bo‘lmagan) qo‘llaniladi;
- raqamli identifikatsiyalash vositasi dori vositasi yoki tibbiy buyumning butun yaroqlilik muddati davomida raqamli identifikatsiyalash vositasini iste’mol qadog‘idan ajratish imkonini bermaydigan tarzda qo‘llaniladi;
- raqamli identifikatsiya vositalari shaffof plyonkaga yoki boshqa har qanday tashqi qadoqlash materialiga bosilmagan va boshqa axborot bilan qoplanmagan bo‘lishi kerak.
Qarorga ko‘ra:
Ikkilamchi (tashqi) qadoqlangan dori vositalari (orfan dori vositalaridan tashqari) 2022-yil 1-sentyabrdan boshlab majburiy markirovka qilinadi;
- birlamchi (ichki) qadoqlangan dori vositalari, agar ikkilamchi (tashqi) qadog‘i bo‘lmasa (orfan qadoqlardan tashqari), 2022-yil 1-noyabrdan boshlab majburiy markirovka qilinadi;
Orfan kasalliklar uchun dori vositalari va tibbiy buyumlar (SSV tomonidan tasdiqlanadigan ro‘yxat bo‘yicha) 2023-yil 1-martdan boshlab majburiy markirovka qilinadi;
- natijalari O‘zbekistonda tan olingan xorijiy ro‘yxatdan o‘tkazilgan dori vositalari reyestriga kiritilgan dori vositalari 2023-yil 1-martdan boshlab majburiy markirovka qilinadi;
- Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan belgilanadigan ro‘yxat bo‘yicha tibbiy buyumlar 2025-yil 1-fevraldan boshlab markirovkalash boshlandi.
O‘tish choralari
- tegishli guruh uchun majburiy markirovkalash sanasidan boshlab 3 yil mobaynida - majburiy markirovkalash sanasiga qadar ishlab chiqarilgan dori vositalari va tibbiy buyumlarni markirovkasiz realizatsiya qilishga ruxsat etiladi.
- tegishli guruh uchun majburiy markirovkalash sanasidan boshlab 90 kun ichida - mahalliy ishlab chiqaruvchilarga majburiy markirovkalash sanasiga qadar ishlab chiqarilgan dori vositalari va tibbiy buyumlarni majburiy markirovkasiz sertifikatlashtirishga ruxsat beriladi.
- Majburiy markirovkalash sanasidan boshlab 180 kun ichida tegishli guruh uchun - xorijiy ishlab chiqaruvchilarga majburiy markirovkalash sanasiga qadar ishlab chiqarilgan dori vositalari va tibbiy buyumlarni sertifikatlash va majburiy markirovkasiz import qilishga ruxsat beriladi.
- Tegishli guruh uchun majburiy markirovkalash sanasidan boshlab 12 oy ichida - xorijiy ishlab chiqaruvchilar O‘zbekistonda o‘z vakolatxonasini ochishi yoki raqamli markirovkani joriy etish masalalari bo‘yicha mahalliy kompaniya bilan shartnoma tuzishi kerak (bunday kompaniyani dori vositalari yoki tibbiy buyumlar yo‘riqnomasida albatta ko‘rsatgan holda). Vakolatxona\mahalliy kompaniyaning funksiyalari majburiy markirovkalash qoidalari buzilgan taqdirda jarimalar to‘lanishini ta’minlashni ham o‘z ichiga olishi kerak.
Tovarlarga raqamli identifikatsiya vositasi - Data Matrix kodi qo’llaniladi.
Monitoring tizimiga tovarlarni muomalaga kiritish to‘g‘risidagi ma’lumotlar kiritiladi.
Operator EHF rouming-operatoridan kodli tovarlarga egalik huquqini o‘tkazish to‘g‘risidagi axborotni oladi.
Ikkinchi va uchinchi darajali o‘ramlarda tovarlarni identifikatsiyalash kodlari agregatsiyasini chiqarish imkoniyati.
- Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 20-noyabrdagi "Ayrim turdagi mahsulotlarni majburiy raqamli markirovkalash tizimini joriy etish to‘g‘risida"gi 737-son qarori (tanishib chiqish)
- Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 31-dekabrdagi "Ayrim turdagi mahsulotlarni majburiy raqamli markirovkalash tizimini bosqichma-bosqich joriy etishni ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida"gi 833-son qarori (tanishib chiqish)
- Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 23-noyabrdagi "Onlayn nazorat-kassa mashinalari va virtual kassa tizimi qo‘llanilishini ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida"gi 943-son qarori (tanishib chiqish)
- Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 25-iyundagi "O‘zaro hisob-kitoblar tizimida elektron hisobvaraq-fakturalardan foydalanishni takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida"gi 522-son qarori (tanishib chiqish)
- Vazirlar Mahkamasining "Xorijiy yuridik shaxslar va qo‘shilgan qiymat solig‘i bilan bog‘liq soliq ma’muriyatchiligini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida" 2020-yil 14-avgustdagi 489-son qarori (tanishib chiqish)
Norezidentlar uchun asosiy bosqichma-bosqich harakatlar
Elektron raqamli imzoni olish
ERI – bu elektron hujjatlarni imzolash va haqiqiyligini tekshirishda shaxsni tasdiqlash uchun zarur bo‘lgan an’anaviy qo‘l imzosining muqobili.
ERIdan foydalanish kontragentlar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarni minimallashtirgan holda yuridik ahamiyatga ega hujjatlarni tezroq almashish imkonini beradi.
ERIni qanday olish mumkin
ASL BELGISI tizimida ro‘yxatdan o‘tish
“Asl Belgisi” MAT – Mahsulotlarni markirovkalash va kuzatish monitoringi milliy axborot tizimi. Ushbu tizimda mahsulot aylanishi ishtirokchilari uchun mahsulotlarni markirovkalash bilan bog‘liq barcha ishlar: mahsulotlarni tavsiflash va markirovkalash kodlariga buyurtma berishdan tortib, markirovkalangan mahsulotlarni kiritish va muomaladan chiqarishgacha amalga oshiriladi.
Ro‘yxatdan o‘tish majburiy bosqich bo‘lib, usiz Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 31-dekabrdagi 833-son qaroriga asosan markirovka bilan ishlash mumkin emas.
Tizimda balansni to‘ldirish
1. Markirovka kodlari uchun to‘lov hisobini olish uchun, avvalo, Asl Belgisi Yagona shaxsiy kabinetida avtorizatsiyadan o‘tish zarur.
2. Kerakli mahsulot guruhini tanlaymiz.
Mahsulotni Markirovkalangan mahsulotlar reestrida ro‘yxatdan o‘tkazish
Har bir atributning mahsulot guruhlari bo‘yicha batafsil tavsifi ASL BELGISI Ma’lumot markazi – «Markirovkalanadigan mahsulotlar reestri» bo‘limida mavjud. Bo‘limni ko‘rish uchun foydalanuvchi registratsiyasi/avtorizatsiyasi zarur.
Buning uchun ikkita amal bajarilishi kerak:
1. Ro‘yxatdan o‘tish
2. Ko‘rsatilgan elektron pochta manziliga havola yuboriladigan hisobni faollashtirish. Bo‘limni ko‘rish mumkin bo‘ladi.
Markirovka kodlarini buyurtma qilish va qabul qilish
Ishtirokchining shaxsiy kabinetida markirovkalash kodlari buyurtmasini shakllantirish uchun «Kodlarga buyurtma berish» bo‘limiga o‘tish lozim.
Markirovka kodlarini qo‘llash to‘g‘risida hisobot topshirish
Belgilash kodlarini bir maqomdan boshqasiga o‘tkazish uchun ASL Belgisi MATda quyidagi hisobotlar tayyorlanishi kerak:
1. Mahsulotga markirovka kodlarini qo’llash hisoboti.
2. Markirovka kodlarini hisobdan chiqarish (brak/dropout).
3. Markirovka kodlarini agregatsiyalash hisoboti.
4. Dezagregatsiya holati.
Agregatsiya hisobotini topshirish
Agregatsiyalash – iste’mol qadog‘idagi mahsulotlarni guruhli qadoqqa va (yoki) birinchi darajali transport qadog‘iga, shuningdek, yaratilayotgan qadoqqa har bir kiritilgan iste’mol qadog‘i, guruhli qadoq, transport qadog‘i identifikatsiya kodlarining yaratilayotgan guruhli qadoq va (yoki) transport qadog‘ining identifikatsiya kodi bilan o‘zaro bog‘liqligi to‘g‘risidagi ma’lumotlarning saqlanishini ta’minlaydigan identifikatsiya kodini kiritgan holda keyingi darajali transport qadog‘iga birlashtirish.
Rezidentlar uchun asosiy bosqichma-bosqich harakatlar
Elektron raqamli imzoni olish
ERI – bu elektron hujjatlarni imzolash va haqiqiyligini tekshirishda shaxsni tasdiqlash uchun zarur bo‘lgan an’anaviy qo‘l imzosining muqobili.
ERIdan foydalanish kontragentlar o‘rtasidagi o‘zaro aloqalarni minimallashtirgan holda yuridik ahamiyatga ega hujjatlarni tezroq almashish imkonini beradi.
EHni qanday olish mumkin
ASL BELGISI tizimida ro‘yxatdan o‘tish
“Asl Belgisi” MAT – Mahsulotlarni markirovkalash va kuzatish monitoringi milliy axborot tizimi. Ushbu tizimda mahsulot aylanmasi ishtirokchilari uchun mahsulotlarni markirovkalash bilan bog‘liq barcha ishlar: mahsulotlarni tavsiflash va markirovkalash kodlariga buyurtma berishdan tortib, markirovkalangan mahsulotlarni kiritish va muomaladan chiqarishgacha amalga oshiriladi.
Ro‘yxatdan o‘tish majburiy bosqich bo‘lib, usiz Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 31-dekabrdagi 833-son qaroriga asosan markirovka bilan ishlash mumkin emas.
Tizimda balansni to‘ldirish
1. Markirovkalash kodlari uchun to‘lov hisobini olish uchun, birinchi navbatda, Asl Belgisi shaxsiy kabinetida avtorizatsiyadan o‘tish kerak.
2. Kerakli mahsulot guruhini tanlaymiz.
Mahsulotni Markirovkalangan mahsulotlar reestrida ro‘yxatdan o‘tkazish
Har bir atributning mahsulot guruhlari bo‘yicha batafsil tavsifi ASL BELGISI Ma’lumot markazi – «Markirovkalanadigan mahsulotlar reestri» bo‘limida mavjud. Bo‘limni ko‘rish uchun foydalanuvchi registratsiyasi/avtorizatsiyasi zarur.
Buning uchun ikkita amal bajarilishi kerak.
1. Ro‘yxatdan o‘tish.
2. Ko‘rsatilgan e-mail manziliga havola chiqadigan hisobni faollashtirish. Bo‘limni ko‘rish mumkin bo‘ladi.
Markirovka kodlarini buyurtma qilish va qabul qilish
Ishtirokchining shaxsiy kabinetida markirovka kodlari buyurtmasini shakllantirish uchun «Kodlarga buyurtma berish» bo‘limiga o‘tish lozim.
Markirovka kodlarini qo‘llash to‘g‘risida hisobot topshirish
Markirovka kodlarini bir maqomdan boshqasiga o‘tkazish uchun Asl Belgisi NISda quyidagi hisobotlarni tayyorlash kerak:
1. Mahsulotga markirovka kodlarini qo’llash hisoboti.
2. Markirovka kodlarini hisobdan chiqarish (brak/dropout).
3. Markirovka kodlarini agregatsiyalash hisoboti.
4. Dezagregatsiya holati.
Agregatsiya hisobotini topshirish
Agregatsiya – iste’mol qadog‘idagi mahsulotlarni birinchi darajali guruhli qadoqqa va (yoki) transport qadog‘iga, shuningdek, yaratilayotgan qadoqqa har bir kiritilgan iste’mol qadog‘i, transport qadog‘ining guruhli qadog‘i identifikatsiya kodlarining yaratilayotgan guruhli qadoq va (yoki) transport qadog‘ining identifikatsiya kodi bilan o‘zaro bog‘liqligi to‘g‘risidagi ma’lumotlarning saqlanishini ta’minlaydigan identifikatsiya kodini kiritgan holda keyingi darajali transport qadog‘iga birlashtirish.
Markirovkalangan mahsulotlarni elektron hisobvaraq-faktura bo‘yicha berish
Markirovka kodlarini hisobvaraq-fakturaga kiritishning bir necha usullari mavjud.
1. Qo‘lda – bu usul kam miqdordagi mahsulotlarni sotadiganlar uchun mos keladi.
2. Faylni elektron hujjat aylanish operatoringiz foydalanadigan formatda yuklash (odatda excel formatida). Bunday faylni markirovka kodlari bilan to‘ldirish uchun maxsus qurilmalar – ikki o‘lchovli lazer skanerlari, ma’lumotlarni yig‘ish terminallaridan foydalanish maqbuldir.
3. Maxsus dasturiy ta’minotga ega avtomatlashtirilgan tizim yordamida API usullari (sotiladigan mahsulot hajmi katta bo‘lgan mahsulot aylanmasi ishtirokchilari uchun mos keladi).